�ocuklar�n�z� duvar ka��d� ve yer d��emelerinden uzak tutun

�ocuklar�n evde ve okulda s�k s�k temas ettikleri vinil yer d��emeleri, duvar ka��tlar� ve di�er yap� malzemeleri �ocuk sa�l���n� ciddi �ekilde tehdit edecek miktarda flatat (kanserojen madde), kadmiyum, organotinler ile bir�ok zararl� ve toksik kimyasallar i�eriyor. �ocuklar kanser ba�ta olmak �zere bir�ok hastal���n tehdidi alt�nda...

Korkun� ger�ek, Berkeley merkezli, �evre sa�l��� e�itimleri veren bir kurulu� olan Ecology Center (Ekoloji Merkezi) taraf�ndan binden fazla yer d��emesi, 2 bin 300 civar�nda da duvar ka��d� numunesinin teste tabi tutuldu�u ara�t�rmada ortaya ��kt�.

�itil Avukatl�k Ortakl���'n�n Kurucu Orta�� Avukat Ali �itil, aileleri yak�ndan ilgilendiren ara�t�rman�n detaylar� hakk�nda �u bilgileri verdi:

YED� KAT DAHA ZARARLI
"Test edilen bir�ok vinil yer d��emesi numunesinde yasaklanan d�rt ftalat plastikle�tiriciye rastland�. B�y�k markalar�n yan� s�ra indirimli markalar da test edildi ve yer d��eme malzemelerinin a��rl�k olarak y�zde 8.5'inin ftalatlardan olu�tu�u g�r�ld�. Teste tabi tutulan PVC duvar ka��tlar�n�n �o�unda da yasakl� ftalat plastikle�tiricilere rastland�.

Test edilen PVC yap� malzemelerinin, vinil olmayan alternatiflere nazaran, yedi kat daha fazla zararl� kimyasal i�erdi�i g�r�ld�.

DUVAR KA�ITLARININ Y�ZDE 96'SINDA
Duvar ka��tlar� numunelerinin y�zde 96 gibi b�y�k bir k�sm�nda, PVC malzemesine rastland�.

Test edilen b�t�n PVC yer d��emesi karolar�n�n 3'te 2'sinde organotin dengeleyicilere rastland�. Organotinlerin baz� formlar� endokrin bozucular olarak biliniyor, baz� formlar� da geli�mekte olan beyni olumsuz �ekilde etkileyebiliyor ve ba����kl�k sistemine zarar veriyor.

PVC duvar ka��d� �rneklerinin yar�dan fazlas�, kur�un, krom ve antimon gibi tehlikeli kimyasallardan en az birini ya da daha fazlas�n� i�eriyor. Neredeyse her be� duvar ka��d�ndan birinde fark edilir seviyede kadmiyuma rastland�.

Bin 16 yer d��emesi numunelerinin 52'sinde fark edilir seviyede kur�una rastland�. Vinil parke d��emeleri ve vinil karo d��emeleri gibi baz� d��eme �rneklerinde, di�erlerine g�re, daha y�ksek seviyede kur�un tespit edildi.

�OCUKLARIN UYUDU�U ODADA KULLANILMI�SA...
Bebek ve �ocuk �r�nlerinde kullan�m� zaten yasaklanm�� olan ftalatlar, test edilen yer d��emesi ve duvar ka��tlar� �rneklerinde bol miktarda bulundu. Ftalatlar PVC �r�nlerini yumu�atmak i�in kullan�lan kimyasal katk� maddeleri ve bu katk� maddelerinin yo�un �ekilde kullan�m�n�n okul �ncesi �ocuklarda, �zellikle PVC kaplama bu �ocuklar�n uyudu�u odada kullan�lm��sa, h�r�lt�ya neden oldu�u biliniyor. Baz� ftalatlar�n, d���k seviyede bu maddelere maruz kal�nsa bile, endokrin bozucu �zellikleri var. Ayr�ca, ara�t�rmalar, ftalatlara maruz kalman�n, �reme sistemi, b�brekler, karaci�er ve kan dola��m� �zerinde k�t� etkilerinin oldu�unu g�steriyor. Son olarak, 2009 y�l�nda �sve�'te yap�lan bir ara�t�rmada �evreye ftalat salan vinil yer d��emelerine maruz kalan �ocuklarda, otizm geli�me riskinin iki kat fazla oldu�u belirlenmi�.

Duvar ka��d� numunelerinde bulunan kadmiyuma d���k seviyelerde maruz kalmak bile sa�l�k �zerinde, akci�er hasar�, b�brek hastal��� ve hatta kanser gibi bir dizi olumsuz etkiye sebep oluyor.

KUSMA, �SHAL, HAVALE, KOMA VE �L�M
Hem yer d��emesi hem de duvar ka��d� �rneklerinde rastlanan kur�unun �ocuklar�n sa�l��� i�in �ok tehlikeli oldu�unu art�k biliyoruz. Y�ksek miktarda kur�una k�sa s�reli maruz kalmak kusma, ishal, havale, koma ve hatta �l�me bile sebep olabiliyor. D���k seviyede kur�una maruz kalman�n da zarar� yok de�il. D���k seviyede kur�una maruz kalmak i�tahs�zl�k, kar�n a�r�s�, kab�zl�k, halsizlik, sinirlilik, ba� a�r�s� ve bunun gibi baz� sorunlara yol a��yor. Dahas�, kur�una maruz kal�nd���nda, bunun plasentaya ge�ti�i ve hamile kad�nlar i�in de bu durumun tehlikeli oldu�u biliniyor.

KIZ �OCUKLARINDA...
Yukar�da ismi ge�en kimyasallar, di�er kimyasal maddelerle birlikte, k�z �ocuklar�nda ergenli�e erken girme, alerjik reaksiyonlar, hiperaktivite, kalp hastal�klar�, diyabet ve daha bir�ok soruna sebep olabilirler. Bununla birlikte, zehirli kimyasallara maruz kalmak �lke ekonomisini de milyarlarca lira zarara sokuyor. Bunun ba�ka bir a��klamas� yok, toksik kimyasallar herkes i�in bir kaybet-kaybet se�ene�i sunuyor.

EVDE ALINACAK �NLEMLER
Genelde yerde daha �ok vakit ge�irdikleri, duvarlar� ellemek ve daha sonra ellerini a��zlar�na g�t�rmek gibi �eyler yapt�klar� i�in, �ocuklar bu kimyasallara daha �ok maruz kal�rlar. �ocuklar�n�z�n bu t�r kimyasallara maruz kalma miktar�n� azaltman�n daha g�venli ve sa�l�kl� ev �r�nleri kullanarak m�mk�n. �rne�in, linolyum (mu�amba), mantar me�esi, bambu ve ah�ap malzemelerin hi�birinin numunelerinde kur�una, kadmiyuma, civa ve di�er zararl� kimyasal katk� maddelerine rastlanmam��. Vinil olmayan yer d��eme �r�nleri, vinil yer d��eme malzemelerine g�re, y�zde 50 oranda daha az zararl� kimyasal katk� maddeleri i�eriyorlar.

Zehirli duvar ka��tlar� y�zde y�z gereksiz. Bunlar yerine duvarlar�n�z� dekore etmek i�in toksik olmayan ve vinil i�ermeyen duvar ka��tlar� kullanabilirsiniz. Bu malzemeleri kullanarak ve bitkiler yard�m�yla evinizdeki havan�n temizlenmesini sa�layabilirsiniz.

OKUL VE KRE�TE, EVDEK�NE G�RE �K� KAT...
�ocuklar�n�z�n sa�l��� konusunda sizi tek endi�elendirecek �ey evinizdeki yer d��emesinin i�indeki olmas� muhtemel zehirli maddeler de�ildir. �ocuklar okul ve kre�te, evdekine g�re iki kat daha fazla PVC'ye maruz kal�rlar. Vinil yer d��emeleri �ocuklarda ast�m ve otizm riskini artt�r�yor.

�ocu�unuzu g�nderdi�iniz okuldan PVC i�ermeyen malzemeler kullanmas�n� isteyin ya da �ocu�unuzu sa�l�kl� malzemelerin kullan�ld���, �evre-dostu okullar ve kre�lere yollay�n."

F�RMALAR, DEVLET VE A�LE SORUMLU
Bu �r�nlerden dolay� �ocuklar�n zarar g�rmesi halinde �retici firmalar�n, gerekli denetimi yap�p bu zararl� �r�n�n �retilmesini engellemeyen devletin hukuki ve cezai sorumluluklar�n�n g�ndeme gelebilece�ini belirten Av. Ali �itil, hatta gerekli �zeni g�stermeyen ebeveynlerin de aile hukukundan kaynaklanan �zen y�k�ml�l�klerini ihmal etmeleri dolay�s�yla sorumlu olabilece�ini s�zlerine ekledi.