Kad�n sa�l���n� tehdit eden noktalar

Amerikan Hastanesi ve Ko� �niversitesi Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um uzmanlar�, �reme �a�� ve menopoz d�neminde kad�n sa�l���n� tehdit eden noktalara ve tedavilerine dikkat �ekti.

Amerikan Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman� Dr. Tongu� Arslan, menopozda hormon tedavisinin tedavi tipine, nas�l al�nd���na ve ba�lama zaman�na g�re farkl� yararlar� ve yan etkileri oldu�una de�inirken, Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman� Dr. Sertan Aksu yumurtal�k kapasitesine ba�l� olarak gebe kalabilme �ans�n�n 35 ya��ndan itibaren d��mesine, Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman� Dr. Ay�en Boza ise kad�n�n �reme kapasitesinde azalma riski yaratabilecek her durum i�in �remenin korunmas� ad�na yumurtalar�n veya yumurtal�k dokusunun saklanmas�n�n �nemine de�indi.

Ko� �niversitesi Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman� Dr. Selim M�s�rl�o�lu da smear taramas�n�n 21 ila 29 ya�lar� aras�nda 3 y�lda bir yap�lmas� ve taraman�n 65 ya��ndan sonra b�rak�lmas� konular�na vurgu yapt�.

Menopozda Hormon Tedavisinin G�ncel Konumu

Dr. Tongu� Arslan - Amerikan Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman�

Hormon tedavisi, s�cak basmalar� ve gece terlemeleri gibi ya�am kalitesini bozan menopoz semptomlar�n�n tedavisinde halen en etkili tedavi y�ntemidir. Women's Health Initiative (WHI) �al��mas�n�n �zerinden ge�en 10 y�l� a�k�n s�rede yap�lan de�erlendirmeler, menopozda hormon tedavisinin -tedavinin tipine g�re (yaln�zca �strojen ya da �strojen ve progesteron birlikte) nas�l al�nd���na ve ba�lama zaman�na g�re (erken veya ge� menopozda)- farkl� yararlar� ve yan etkileri oldu�unu g�stermi�tir. G�n�m�zde anahtar nokta, tedavinin bireyselle�tirilmesidir. Her kad�na, ya�am kalitesini etkileyen menopoz �ikayetleriyle koroner kalp hastal���, meme kanseri, inme ve ven�z tromboz gibi risk fakt�rlerini birle�tiren bireysel bir k�r-zarar profili olu�turulmas� gereklidir. 50 ile 59 ya�lar� aras�nda sa�l�kl� kad�nlarda hormon kullan�m�n�n riski d���kt�r. Buna kar��n, ileri ya�ta ba�lan�lan veya �nerilenden uzun s�re devam eden tedavi de y�ksek riskle ili�kilidir. Yaln�zca �strojen 7 y�l s�reyle verilebilirken, �strojen ve progesteron beraber kullan�m�, artm�� meme kanseri riski nedeniyle 3-5 y�lla s�n�rl�d�r. Erken menopoza giren hastalar osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp damar hastal��� a��s�ndan artm�� riske sahiptirler ve menopoz �ikayetlerini �ok daha �iddetli ya�arlar. Bu nedenle bu kad�nlarda do�al menopozun ortalama ya�� olan 51 ya��na kadar hormon tedavisi �nerilir. Yaln�zca vajinal �ikayetler oldu�unda ise d���k doz vajinal �strojen en etkili tedavidir.

�reme Fark�ndal���

Dr. Sertan Aksu - Amerikan Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman�

Kad�nlar taraf�ndan bilinmesi gereken en �nemli fizyolojik de�i�ikliklerden biri, ya�a ba�l� olarak gebe kalabilme �ans�n�n azalmas�d�r. Yumurtal�k kapasitesi ve dolay�s�yla gebe kalabilme �ans� 35 ya��ndan itibaren d��mekte ve 40 ya��ndan sonra iyice azalmaktad�r. 44 ya��ndan sonra kad�n�n gebe kalabilme olas�l��� ise ihmal edilecek kadar azalmaktad�r. Yak�n akrabalar�nda (anne, abla, teyze) erken menopoz olan ve yumurtal�k kapasitesini azaltabilen kemoterapi, radyoterapi, yumurtal�k cerrahisi gibi �yk�s� olan kad�nlarda yumurtal�k kapasitesi ultrason ve gerekti�inde kan testleriyle de�erlendirilmelidir. Bu, �zellikle de�i�ik nedenlerle gebe kalmay� daha ileri ya�lara erteleyen kad�nlar i�in �ok daha �nemlidir.

�reme Potansiyelinin �leri Ya�larda Korunmas� ��in Yumurta Dondurulmas�

Dr. Ay�en Boza - Amerikan Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman�

�remenin korunmas�, �remenin devaml�l���n� sa�layabilmek amac�yla yumurtalar�n veya yumurtal�k dokusunun saklanmas�d�r. Kad�n�n �reme kapasitesinde azalma riski yaratabilecek her durum �remenin korunmas� i�in bir gerekliliktir. D�nyada bu konuda bilin�lenmeyi art�rmak ama�l� bir�ok organizasyon yap�lmaktad�r, ancak yap�lan anket �al��malar� hastalar�n ve hatta doktorlar�n �remenin korunmas�yla ilgili yeterli d�zeyde bilgiye sahip olmad�klar�n� g�stermektedir. �lkemizde ise elimizde veri olmamakla birlikte, �remenin korunmas�yla ilgili genel bilginin yetersiz oldu�u a�ik�rd�r. �reme fonksiyonlar�n�n kaybedilmesine veya azalmas�na yol a�acak tedaviler (kanser tedavileri, yumurtal�k cerrahileri), yumurtal�k kapasitesini azaltma riski ta��yan durumlar (genetik nedenler, ailede erken menopoz �yk�s�, endometriozis hastal��� vb.) �remenin korunmas�na y�nelik �nlemlerin al�nmas�n� gerektirmektedir. Hastal�k harici ba�ka bir �nemli neden ise sosyal nedenlerle do�urganl���n ertelenme iste�idir. Sosyal nedenlerle do�urganl���n� ertelemek isteyen kad�nlarda "yumurta dondurma", �remenin korunmas� i�in �ok �nemli bir se�enektir. Daha �nceden deneysel olarak kabul edilen yumurta dondurma, 2013'den bu yana art�k deneysel de�il, do�urganl���n� korumak isteyen hastalara rutin olarak sunulmas� gereken bir y�ntem olarak kabul edilmi�tir. Ba�ar� oran�n� etkileyen en �nemli fakt�r, yumurta dondurulurken hastan�n ka� ya��nda oldu�u ve ka� yumurtas�n�n donduruldu�udur. ��z�len yumurta say�s� ve dondurma y�ntemine g�re her yas� i�in canl� do�um oranlar� farkl�d�r. Bug�ne kadar yumurta dondurulmas� sonras�nda 5.000'in �zerinde canl� do�um bildirilmi�tir.

Rahim A�z� Kanseri ��in Smear Testi

Dr. Selim M�s�rl�o�lu - Ko� �niversitesi Hastanesi Kad�n Hastal�klar� ve Do�um Uzman�

Rahim a�z�ndan al�nan yayma -servikal smear, Pap smear veya servikal yayma olarak da bilinir- ile ilgili kurallar D�nya Sa�l�k �rg�t� (WHO - World Health Organisation) taraf�ndan d�zenlenmi� ve 26 y�l boyunca uygulanm��t�r. Ancak 2012 y�l�nda Amerikan Kanser Cemiyeti (ACS - American Cancer Society) ve Amerikan Obstetrisyenler ve Jinekologlar Birli�i (ACOG - American College of Obstetricians and Gynecologists) arka arkaya yeni k�lavuzlar ��karm��lard�r. Rahim a�z� kanseri art�k HPV mikrobu taraf�ndan olu�turulan ve cinsel yolla bula�an bir hastal�k olarak kabul edilmektedir. Buna g�re taraman�n ba�lang�c�, tarama aral���, taraman�n kesilmesi ve �zel durumlarda uygulanacak y�ntemler belirlenmi�tir. Smear taramas�n�n ba�lang�c� 21 ya��ndan sonra olmal�d�r. Tarama aral�klar�n�n 21-29 ya� aral���nda, 3 y�lda bir olmas� yeterlidir. Daha s�k al�nmas� rahim a�z� kanserine kar�� korunma olas�l���n� art�rmaz. 30-65 ya� aras�nda ise smear tek ba��na yap�l�yorsa yine 3 y�lda bir, HPV testi ile birlikte yap�l�yorsa 5 y�lda bir tarama yap�lmas� yeterlidir. HPV testiyle birlikte smear taramas� kansere kar�� korunmada daha duyarl�d�r. Taraman�n 65 ya��ndan sonra sonland�r�lmas� konusunda t�m otoriteler fikir birli�ine varm��t�r. Daha ileri ya�larda smear taramas� gereksizdir. Gebelerde tarama ilk �� ayda yap�lmal�d�r. �lk �� ayda yap�lan smear testinin gebelik kayb�na yol a�mad��� kan�tlanm��t�r.